Sprowadzanie pojazdów z krajów Unii Europejskiej jest zjawiskiem powszechnym zarówno wśród osób fizycznych jak i przedsiębiorców. Dzieje się tak głównie z uwagi na fakt, że koszt takiej transakcji jest niejednokrotnie znacznie niższy niż w przypadku pojazdu zakupionego w Polsce, a jednocześnie procedury jego rejestracji i rozliczenia transakcji są jedynie odrobinę bardziej skomplikowane.
Zgodnie z artykułem 71 ust. 7 ustawy z dnia 20 czerwca 1994 roku Prawo o ruchu drogowym, właściciel pojazdu używanego sprowadzonego z terytorium Unii Europejskiej musi zarejestrować go na terytorium Polski w terminie 30 dni licząc od dnia sprowadzenia. Rejestracji dokonuje się w starostwie powiatowym właściwym dla miejsca zamieszkania właściciela pojazdu lub, w przypadku, przedsiębiorstw, właściwym dla siedziby firmy. Pojazdem można się poruszać po terytorium kraju po wydaniu dowodu rejestracyjnego oraz zalegalizowaniu tablic i nalepki kontrolnej. Za niedotrzymanie terminu właścicielowi pojazdu grozi kara administracyjna w wysokości od 200 do 1 000 zł. Podobny obowiązek ciąży na osobie sprzedającej pojazd, która ma obowiązek zgłoszenia zbycia pojazdu do właściwego urzędu. Niedotrzymanie terminu również w tym przypadku zagrożone jest karą administracyjną.
Epidemia koronawirusa i związane z nią obostrzenia skomplikowały proces zgłaszania nabycia i zbycia pojazdów oraz ich rejestracji. Reżim sanitarny i ograniczenie liczby osób, które mogą równocześnie przebywać na terenie urzędu spowodowały konieczność wprowadzenia systemu wcześniejszego umawiania się na wizytę w starostwie. W praktyce ograniczyło to liczbę osób obsługiwanych w ciągu jednego dnia roboczego i sprawiło, że termin 30 dni stał się trudny do dotrzymania. W związku z tym w 2020 roku czas na rejestrację pojazdu, jak również na zgłoszenie jego nabycia bądź zbycia został wydłużony z 30 do 180 dni. Przepis ten został wprowadzony tak zwaną ustawą covidową i obowiązywał pomiędzy 1 marca a 31 grudnia 2020 roku. W stosunku do transakcji kupna-sprzedaży pojazdów, zawartych po 1 stycznia 2021 roku termin 30 dni został przywrócony.
1 lipca 2021 roku opublikowana została nowelizacja ustawy covidowej, której zapisy stanowią ponowny ukłon w stronę właścicieli pojazdów. Co się zmieniło?
Pierwszą ze zmian, które weszły w życie w dniu ogłoszenia ustawy jest dłuższy termin na rejestrację pojazdów sprowadzonych z krajów Unii Europejskiej. Zgodnie z nowymi przepisami od dnia ogłoszenia ustawy, do momentu odwołania stanu epidemii lub stanu zagrożenia epidemicznego obowiązujący dotąd termin 30 dni na dokonanie czynności związanych z rejestracją, zostaje wydłużony do 60 dni, począwszy od dnia sprowadzenia pojazdu. W tym miejscu warto wyjaśnić, co właściwie kryje się pod hasłem „data sprowadzenia pojazdu”. Pojęcie to nie jest bowiem tożsame z datą przekroczenia przez pojazd polskiej granicy, bądź z datą opłacenia akcyzy. Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Infrastruktury z dnia 19 grudnia 2019 roku za datę sprowadzenia pojazdu przyjmuje się podany przez jego właściciela dzień, w którym dokonano sprowadzenia pojazdu z terytorium państwa wspólnoty europejskiej do docelowego miejsca przeznaczenia na terenie Rzeczypospolitej. Definicja ta może być interpretowana na różne sposoby, co może działać na korzyść nabywcy, pozostawiając pewne możliwości związane z momentem rozpoczęcia biegu terminu na rejestrację pojazdu.
Główną przyczyną wprowadzenia wspomnianej zmiany, była konieczność większego niż dotychczas rozłożenia w czasie napływu właścicieli pojazdów do urzędów. Tworzące się kolejki w wydziałach komunikacji i liczne skargi na niemożność umówienia się na wizytę wymusiły konieczność uregulowania tej kwestii. Wprowadzone wydłużenie terminu rejestracji pojazdów sprowadzanych z krajów Unii Europejskiej daje możliwość zmniejszenia liczby osób przebywających jednocześnie w urzędzie, co w praktyce ma na celu zwiększenie bezpieczeństwa obsługi w komórkach rejestrujących.
Obok wydłużenia terminu rejestracji pojazdów sprowadzonych z terytorium Unii Europejskiej, kolejną nowością wprowadzoną przez nowelizację ustawy jest wydłużenie terminu zgłoszenia nabycia i zbycia pojazdu. Podobnie jak w poprzednim przypadku, także tutaj obowiązujące dotąd 30 dni na dokonanie czynności, zostało wydłużone do 60 dni. Przepis ten dotyczy zarówno aut zarejestrowanych w Polsce, jak i sprowadzonych z państw Unii Europejskiej, a bieg terminów liczony jest odpowiednio od daty dokonania transakcji lub daty sprowadzenia pojazdu. Tak jak w przypadku rejestracji, niedotrzymanie obowiązującego terminu grozi karą administracyjną w wysokości od 200 do 1 000 zł.
W kwestii zgłoszenia nabycia sprawa jest dosyć prosta, ponieważ zwykle dokonuje się tej czynności jednocześnie z rejestracją pojazdu. Kwestia zbycia pojazdu, jako obowiązek spoczywający na osobie sprzedającej pojazd, to odrębna czynność administracyjna, która, w przypadku osobistej realizacji obowiązku, również będzie wymagała umówienia wizyty.
Warto zatem przypomnieć, że zgłoszenia nabycia bądź zbycia pojazdu można dokonać na trzy sposoby: elektronicznie, listownie lub osobiście. Sposób elektroniczny polega na skorzystaniu z platformy ePUAP. Do zgłoszenia nabycia bądź zbycia pojazdu drogą elektroniczną niezbędne jest posiadanie profilu zaufanego. Za pośrednictwem platformy należy wypełnić odpowiedni formularz i dołączyć do niego skan odpowiedniego dokumentu potwierdzający nabycie lub zbycie pojazdu (np. umowę kupna-sprzedaży). Oryginał umowy, wraz z wnioskiem „zgłoszenie nabycia pojazdu” bądź „zgłoszenie zbycia pojazdu” można również wysłać pocztą na adres urzędu, bądź dostarczyć do znajdującej się w urzędzie skrzynki podawczej. Ostatni sposób to zgłoszenie osobiste. Czynność ta będzie wymagała umówienia wizyty w starostwie powiatowym na podobnych zasadach jak w przypadku czynności rejestracji pojazdu.
Z uwagi na trudności związane z umówieniem się na wizytę w wydziale komunikacji, warto przypomnieć jakie dokumenty będą niezbędne do pełnego przeprowadzenia rejestracji pojazdu oraz zgłoszenia nabycia bądź zbycia pojazdu, tak, aby nie była konieczna ponowna wizyta. Do rejestracji pojazdu sprowadzonego z terytorium Unii Europejskiej niezbędne będą: umowa kupna-sprzedaży, karta pojazdu i dowód rejestracyjny (dokumenty muszą być przetłumaczone), potwierdzenie dokonania opłaty akcyzy, aktualne badanie techniczne pojazdu, zagraniczne tablice rejestracyjne oraz zaświadczenie o wyrejestrowaniu pojazdu w kraju, z którego został zakupiony.
Do zgłoszenia nabycia bądź zbycia pojazdu wystarczy dokument sprzedaży (umowa kupna-sprzedaży bądź faktura VAT) oraz odpowiedni wniosek.
Wydłużenie terminu rejestracji pojazdów sprowadzanych z terytorium Unii Europejskiej powinno pozwolić nowym właścicielom pojazdów na terminowe załatwienie sprawy. Jednak w wielu urzędach zainteresowanie jest ogromne, co sprawia, że umówienie się na wizytę niemal graniczy z cudem. Co zatem w sytuacji, gdy 60 dni już niemal upłynęło, a w dalszym ciągu nie udało się umówić wizyty w urzędzie?
Część urzędów oferuje możliwość rejestracji pojazdu online. Niestety na dzień dzisiejszy jednostki oferujące taki sposób załatwienia sprawy należą raczej do wyjątków. Do rejestracji pojazdu online konieczne jest posiadanie profilu zaufanego, a także rejestracja na stronie internetowej Polskiej Wytwórni Papierów Wartościowych. Niezbędne będą również skany dokumentów takich jak: dowód zakupu pojazdu (umowa/faktura VAT), karta pojazdu czy dokument tożsamości.
Drugą, prostszą metodą, jest dokonanie zgłoszenia nabycia pojazdu. Jest to czynność bezpłatna, którą ponadto można wykonać bez osobistej wizyty w urzędzie. Wystarczy wypełnić wniosek przy użyciu platformy ePUAP, bądź nadać odpowiedni wniosek drogą pocztową. Zgłoszenie nabycia pozwala uniknąć kary administracyjnej za spóźnioną rejestrację pojazdu. Warto jednak pamiętać, że w przypadku tej czynności również obowiązuje 60 dniowy termin na jej dokonanie.